Papa test (naziva se još i Papanikolau test, kao i Pap test) je ginekološki skrining test koji proverava da li postoje kancerozna ili prekancerozna stanja grlića, najnižeg dela materice. Njegova velika prednost i veliki značaj u medicini je sposobnost detektovanja raka grlića materice u cilju da se pravovremeno počne njegovo lečenje.
Karcinom grlića materice je jedan od najčešćih karcinoma kod žena, ali zahvaljujući upravo ovom testu može se otkriti rano, kada nisu prisutni nikakvi simptomi bolesti. Time se povećava šansa za izlečenje. Istraživanja pokazuju da je upravo Papa test zaslužan za više od 50% smanjenja novih slučajeva ove vrste raka, kao i smrtnosti od ove bolesti.
Sa Papanikolau testom može da se krene već od 21. godine kod pacijentkinje (najkasnije tri godine nakon prvog seksualnog odnosa, ali ne bi trebalo čekati više od 21. godine). Ovo je deo redovnog ginekološkog pregleda svake žene i trebalo bi ga raditi jednom godišnje. Ukoliko se desi da je kod nekog detektovan HPV (humani papiloma virus), verovatno će češće morati da radi Papa test (u dogovoru sa ginekologom) s obzirom na to da neke varijante ovog virusa povećavaju rizik od javlljanja neželjenih promena i razvoja karcinoma. Većina žena zaraženih HPV-om ozdravi, ali kod nekih on opstaje i rizik se povećava. Humani papiloma virus prenosi se seksualnim kontaktnom, odnosno kontaktom kože.
Papanikolau test uveden je u rutinsku ginekološku primenu šezdesetih godina XX veka zahvaljujući patologu Jorgosu Papanikolau, po kom ova metoda nosi ime.
Kako izgleda Papa test?
Ispitivanje se vrši mikroskopskim pregledom uzorka ćelija dobijenih nežnim struganjem površine grlića materice i iz cervikalnog kanala posebnim zakrivljenim drvenim ili plastičnim štapićem ili specijalnom četkicom. Pomoću spekuluma omogućen je pregled unutrašnjosti vagine i grlića materice, izvođenje kolposkopije, kao i uzimenje različitih uzoraka za testove. Ginekolog bira dimenzije spekuluma prema građi i godinama pacijentkinje.
Da bi ginekolog imao što bolji pristup, pacijentkinja mora ležati na leđima, raširenih nogu, tako da se spekulum može koristiti za nežno istezanje vagine. Dobijene ćelije se onda razmazuju na staklenu pločicu, pravi se citološki razmaz, i uzorak se šalje na dalju analizu.
Procedura je prilično bezbolna i kratka, ali može biti neprijatna ukoliko postoje aktivne upale ili infekcije. Preporuka je da se nekoliko mera predostrožnosti preduzmu pre nego što se test uradi – izbegavati seksualni odnos, upotrebu tampona i hemijskih sredstava za higijenu 24 sata pre Papa testa, jer mogu poremetiti epitel cerviksa. Takođe, pored ove pripreme najbolje vreme za Papa test je sredina menstrualnog ciklusa (10-20 dana nakon prvog dana poslednje menstruacije).
Što ste opušteniji na pregledu, to će neosetniji on biti.
Rezultati testova
Test nije nepogrešiv, ali redovno rađenje Papa testa smanjuje mogućnost greške. Kad govorimo o rezultatima Papa testa zapravo govorimo o grupama:
- I grupa obuhvata normalne ćelije – negativan nalaz
- II druga grupa obuhvata normalne ćelije – negativan nalaz, prisustvo inflamatornih ćelija
- III grupa obuhvata abnormalne ćelije – suspektan nalaz
- IV grupa obuhvata maligne ćelije u manjem broju – pozitivan nalaz
- V grupa obuhvata maligne ćeije u većem broju – pozitivan nalaz
Na nalazu koji dobijete nakon testa biće obeležena uočena grupa. Koraci koje slede nakon dobijanja rezultata su ili dodatna testiranja (ako je problem detektovan, radi definitivnog uspostavljanja dijagnoze) ili ponovljeni Papa test nakon šest meseci do godinu dana (ako problem nije detektovan). Izbor zavisi od prisustva abnormalnosti, detekcije HPV-a visokog rizika i od prisutnosti bilo kog rizičnog faktora za rak grlića materice. Displazije, premaligne promene na ćelijama epitela grlića materice, mogu se identifikovati Papa testom.
Kod najsumnjivijih rezultata koji ukazuju na postojanje malignih ćelija radi se biopsija tkiva grlića materice (kiretaža cervikalnog kanala).
Patohistološka analiza onda daje definitivne rezultate.
Kolposkopija uz Papa test
Papa test se radi zajedno sa kolposkopijom, pregledom grlića materice, vagine i spoljašnjih genitalija pod uvećanjem do šezdeset puta, pod specijalnim mikroskopom koji se naziva kolposkop. Prilikom kolposkopije grlić materice se premazuje 3% sirćetnom kiselinom zbog koje epitel grlića materice bubri, a promene na njemu postaju jasnije. Nakon toga, grlić se premazuje Lugolovim rastvorom koji zdrave ćelije boji tamno braon bojom, čime se izdvajaju od malignih. Pregled, kao i Papa test, nije bolan i traje kratko, od pet do deset minuta i obavlja se neposredno pred Papa bris.
U kombinaciji sa kolposkopijom, tačnost nalaza Papa testa raste i do 95%.
Ukoliko se primete sumnjive promene, komadić tkiva se uzima (biopsija) i šalje dalje na analizu.
ThinPrep PAP test
U savremenoj medicini radi se i najmodernija verzija Papa testa – ThinPrep test. Način prikupljanja ćelija je isti kao kod klasičnog PAPA testa, ali se one u ovom slučaju ne razmazuju ručno na predmetno stakalce nego se ispiraju u bočicu sa rastvorom koji ih štiti. Takav sloj ćelija onda ne sadrži materije koje mogu smetati pri analizi (poput krvi ili sluzi) – smanjena je mogućnost za grešku nalaza i proces je brži.
U našoj ordinaciji pored klasičnog Papa testa, možete uraditi i ThinPrep PAP test.
